Termin adware często pojawia się w kontekście cyberbezpieczeństwa i niechcianego oprogramowania. Czym jednak dokładnie jest adware i czy zawsze stanowi ono zagrożenie dla naszych urządzeń i danych? W tym artykule przybliżymy definicję tego typu oprogramowania, wyjaśnimy, jak działa, jakie może nieść ze sobą ryzyka oraz jak się przed nim chronić. Zrozumienie, co to jest adware, pomoże Ci świadomiej korzystać z internetu i aplikacji.
Choć adware samo w sobie nie zawsze jest klasyfikowane jako złośliwe oprogramowanie (tzw. malware) w takim stopniu jak wirusy czy trojany, jego działanie może być niezwykle irytujące, a czasami prowadzić do poważniejszych problemów z bezpieczeństwem i prywatnością.
Co To Jest Adware? Definicja
Adware to skrót od angielskich słów „advertising-supported software”, co można przetłumaczyć jako „oprogramowanie wspierane reklamami”. Jest to rodzaj programu komputerowego lub aplikacji mobilnej, którego głównym celem jest automatyczne wyświetlanie niechcianych reklam użytkownikowi. Reklamy te mogą przybierać różne formy:
- Wyskakujące okienka (pop-up) w przeglądarce internetowej lub na pulpicie.
- Banery reklamowe w oknach aplikacji.
- Pełnoekranowe reklamy.
- Przekierowania na strony reklamowe.
- Zmiana strony startowej lub domyślnej wyszukiwarki w przeglądarce na taką, która wyświetla reklamy.
- Dodawanie niechcianych pasków narzędzi (toolbars) do przeglądarki.
Adware często jest dołączane (tzw. bundling) do darmowego oprogramowania (freeware) lub aplikacji typu shareware, które użytkownik świadomie instaluje. Twórcy takiego oprogramowania zarabiają na wyświetlaniu reklam, co pozwala im oferować swoje produkty za darmo lub po niższej cenie. Niestety, granica między legalnym adware a bardziej szkodliwymi formami bywa cienka.
Jak Adware Trafia na Twoje Urządzenie?
Najczęstsze drogi infekcji adware to:
- Instalacja darmowego oprogramowania (bundling): Adware jest często ukryte w instalatorach darmowych programów, gier czy narzędzi. Podczas instalacji, jeśli nie przeczytamy uważnie wszystkich kroków i nie odznaczymy dodatkowych, „zalecanych” komponentów, możemy nieświadomie zainstalować również adware.
- Pobieranie plików z niezaufanych źródeł: Aplikacje, muzyka, filmy czy inne pliki pobierane z podejrzanych stron internetowych lub sieci P2P mogą zawierać adware.
- Klikanie w zwodnicze reklamy lub powiadomienia: Niektóre reklamy online lub fałszywe powiadomienia systemowe mogą nakłaniać do pobrania i instalacji oprogramowania, które okazuje się być adware.
- Odwiedzanie zainfekowanych stron internetowych: W rzadszych przypadkach, samo odwiedzenie złośliwej strony może prowadzić do instalacji adware poprzez wykorzystanie luk w zabezpieczeniach przeglądarki (tzw. drive-by download).
Czy Adware Jest Groźne? Potencjalne Ryzyka
Choć głównym celem adware jest wyświetlanie reklam, jego obecność na urządzeniu może prowadzić do różnych problemów:
- Irytacja i spadek produktywności: Natrętne, wyskakujące reklamy są niezwykle irytujące i mogą znacząco utrudniać normalne korzystanie z komputera czy smartfona.
- Spowolnienie działania urządzenia: Adware działające w tle zużywa zasoby systemowe (procesor, pamięć, łącze internetowe), co może prowadzić do spowolnienia pracy komputera i przeglądarki.
- Naruszenie prywatności (Spyware): Niektóre bardziej agresywne formy adware mogą działać jak spyware, śledząc aktywność użytkownika w internecie (odwiedzane strony, wyszukiwane frazy, kliknięte linki) bez jego wiedzy i zgody. Zebrane dane są następnie wykorzystywane do profilowania i jeszcze bardziej precyzyjnego targetowania reklam, a czasami mogą być sprzedawane firmom trzecim. To już poważne naruszenie prywatności.
- Ryzyko infekcji groźniejszym malware: Reklamy wyświetlane przez adware mogą prowadzić do niebezpiecznych stron internetowych, które próbują wyłudzić dane (phishing) lub zainstalować inne, znacznie groźniejsze rodzaje złośliwego oprogramowania, takie jak wirusy, trojany czy ransomware. Adware może więc pełnić rolę „bramy” dla poważniejszych infekcji.
- Zmiana ustawień przeglądarki: Niektóre adware mogą bez zgody użytkownika zmieniać stronę startową przeglądarki, domyślną wyszukiwarkę lub instalować niechciane paski narzędzi (tzw. browser hijacking).
Oprogramowanie tego typu jest często określane jako PUP (Potentially Unwanted Program – Potencjalnie Niechciany Program) lub PUA (Potentially Unwanted Application – Potencjalnie Niechciana Aplikacja), co dobrze oddaje jego charakter. O tym, jak adware może być powiązane z keyloggerami, przeczytasz w innym naszym artykule.
Jak Chronić Się Przed Adware i Jak Je Usunąć?
- Uważaj Podczas Instalacji Oprogramowania: Zawsze wybieraj instalację niestandardową lub zaawansowaną (Custom/Advanced Install) zamiast typowej/ekspresowej. Dokładnie czytaj wszystkie komunikaty i odznaczaj wszelkie dodatkowe, niechciane komponenty, paski narzędzi czy programy, które próbują się zainstalować wraz z główną aplikacją.
- Pobieraj Programy Tylko z Oficjalnych Źródeł: Unikaj pobierania oprogramowania z nieznanych stron, portali z „darmowymi” programami czy sieci P2P. Korzystaj z oficjalnych stron producentów lub zaufanych sklepów z aplikacjami.
- Używaj Programu Antywirusowego/Antymalware: Renomowany program antywirusowy (lub pakiet Internet Security) powinien wykrywać i blokować większość typów adware. Upewnij się, że jest on regularnie aktualizowany.
- Stosuj Rozszerzenia Blokujące Reklamy (AdBlockery): Rozszerzenia do przeglądarek, takie jak uBlock Origin czy AdBlock Plus, mogą skutecznie blokować większość natrętnych reklam, w tym te generowane przez niektóre adware.
- Regularnie Aktualizuj System i Przeglądarkę: Aktualizacje często łatają luki bezpieczeństwa, które mogłyby zostać wykorzystane do instalacji adware.
- Bądź Ostrożny w Internecie: Nie klikaj w podejrzane reklamy, banery czy powiadomienia. Uważaj na strony oferujące „darmowe skanowanie komputera” lub „cudowne przyspieszenie systemu” – często prowadzą one do instalacji adware lub innego niechcianego oprogramowania.
Jeśli podejrzewasz, że Twoje urządzenie jest zainfekowane adware, przeskanuj je dokładnie programem antywirusowym i antymalware. Wiele z tych programów oferuje narzędzia do usuwania adware. Możesz również sprawdzić listę zainstalowanych programów i rozszerzeń przeglądarki, usuwając te, których nie rozpoznajesz lub które wydają się podejrzane.
Podsumowanie: Adware – Irytujący Gość, Którego Można Uniknąć
Choć adware nie zawsze jest tak destrukcyjne jak inne formy malware, jego obecność może być niezwykle uciążliwa, spowalniać działanie urządzenia, naruszać prywatność, a nawet otwierać drzwi dla poważniejszych zagrożeń. Świadomość tego, co to jest adware, jak działa i jak się przed nim chronić, jest ważnym elementem dbania o swoje cyberbezpieczeństwo i komfort korzystania z technologii.
Zrozum Zagrożenia i Chroń Swoje Urządzenia!
Adware to tylko jedno z wielu zagrożeń czyhających w internecie. Chcesz dowiedzieć się więcej o ochronie przed złośliwym oprogramowaniem i innymi cyberatakami? Nasze szkolenia z cyberbezpieczeństwa dostarczą Tobie i Twoim pracownikom niezbędnej wiedzy i praktycznych umiejętności. Skontaktuj się z Nami i Zwiększ Bezpieczeństwo.