W szerokim świecie malware istnieją programy, które choć działają inaczej, mogą być równie irytujące lub niebezpieczne. Dziś przyjrzymy się dwóm z nich: adware (oprogramowaniu reklamowemu) i keyloggerom (rejestratorom klawiszy). Choć adware jest często postrzegane głównie jako irytacja, a keyloggery działają w całkowitym ukryciu, oba mogą stanowić poważne zagrożenie dla naszej prywatności i bezpieczeństwa. Zrozumienie, czym są adware i keyloggery, pomoże Ci lepiej się przed nimi chronić.
Adware (Oprogramowanie Reklamowe) – Natrętny Marketing
Adware to typ oprogramowania stworzony głównie po to, by wyświetlać użytkownikowi niechciane reklamy. Mogą one przybierać różne formy:
- Wyskakujące okienka (pop-up).
- Banery reklamowe w aplikacjach lub na stronach.
- Reklamy pełnoekranowe.
- Automatyczne przekierowania na strony reklamowe.
Skąd Się Bierze Adware?
Najczęściej adware dostaje się na nasze urządzenia niepostrzeżenie:
- Bundling: Jest „dołączane” do instalatorów darmowego oprogramowania (freeware/shareware). Podczas instalacji, jeśli nieuważnie klikamy „Dalej”, możemy nieświadomie zgodzić się na instalację dodatkowego oprogramowania reklamowego.
- Zwodnicze Reklamy: Kliknięcie w pozornie atrakcyjną reklamę online może czasem uruchomić pobieranie adware.
- Zainfekowane Strony: Rzadziej, ale możliwe jest zainfekowanie przez odwiedzenie strony ze złośliwym kodem.
Jak Działa Adware i Jakie Niesie Ryzyko?
Po instalacji oprogramowanie reklamowe działa w tle. Często monitoruje Twoją aktywność online (odwiedzane strony, wyszukiwania), aby wyświetlać spersonalizowane reklamy. Niektóre agresywne formy adware mogą:
- Zmieniać stronę startową lub domyślną wyszukiwarkę w przeglądarce.
- Instalować niechciane paski narzędzi i rozszerzenia (tzw. browser hijacking).
- Znacząco spowalniać działanie komputera i internetu, zużywając zasoby.
Głównym skutkiem jest irytacja spowodowana natrętnymi reklamami. Jednak ryzyko jest większe:
- Naruszenie prywatności: Jeśli adware zbiera szczegółowe dane o Twojej aktywności bez zgody w celu profilowania, staje się formą spyware , naruszając Twoją prywatność.
- Brama dla innego malware: Wyświetlane reklamy mogą prowadzić do niebezpiecznych stron, próbujących wyłudzić dane phishing lub zainfekować komputer groźniejszym oprogramowaniem.
Keyloggery (Rejestratory Klawiszy) – Cichy Złodziej Haseł
Keylogger to znacznie bardziej podstępne narzędzie. Jego jedynym celem jest potajemne rejestrowanie wszystkiego, co piszesz na klawiaturze. Działa w całkowitym ukryciu i jest uznawany za formę spyware.
Jak Działają Keyloggery?
Wyróżniamy dwa główne typy:
- Software-based (Oprogramowanie): Najczęstsza forma. Program instalowany na urządzeniu (często ukryty w trojanie, dostarczony przez phishing lub złośliwe pobieranie). Działa w tle i przechwytuje każde naciśnięcie klawisza. Rejestruje loginy, hasła, numery kart kredytowych, treść prywatnych wiadomości, a następnie wysyła te dane do atakującego. Zaawansowane wersje mogą też robić zrzuty ekranu czy nagrywać dźwięk. Rejestratory klawiszy są często modułem większych zagrożeń.
- Hardware-based (Sprzętowe): Rzadsze, wymagają fizycznego dostępu do komputera. Są to małe urządzenia wpinane między klawiaturę a komputer (np. na USB) lub ukryte w samej klawiaturze. Rejestrują naciśnięcia klawiszy bezpośrednio.
Legalne i Nielegalne Zastosowania Keyloggerów
Choć kojarzą się głównie z przestępczością, keyloggery mogą mieć legalne zastosowania (np. kontrola rodzicielska, monitoring pracowników). Jednak użycie ich do monitorowania kogoś bez jego wiedzy i zgody jest nielegalne i nieetyczne.
Wpływ i Zagrożenia Keyloggerów
Keyloggery stanowią bezpośrednie zagrożenie dla poufności Twoich najważniejszych danych. Przechwycenie haseł może prowadzić do:
- Kradzieży pieniędzy z kont bankowych.
- Przejęcia kont e-mail i mediów społecznościowych.
- Dostępu do systemów firmowych.
- Kradzieży tożsamości i szantażu.
Jak Chronić Się Przed Adware i Keyloggerami?
Metody ochrony częściowo się pokrywają, ale warto zwrócić uwagę na specyfikę obu zagrożeń, zwłaszcza w kontekście adware i keyloggerów:
Ochrona przed Adware:
- Uważna Instalacja: Zawsze wybieraj instalację niestandardową i odznaczaj niechciane dodatki (PUP – Potentially Unwanted Programs).
- Zaufane Źródła: Pobieraj oprogramowanie tylko z oficjalnych stron i sklepów.
- AdBlocker: Używaj rozszerzeń blokujących reklamy w przeglądarce.
- Skanowanie Antywirusowe: Regularnie skanuj system dobrym programem antywirusowym/antymalware, który wykrywa również adware/PUP.
Ochrona przed Keyloggerami:
- Solidny Antywirus/Antymalware: Podstawa wykrywania keyloggerów software’owych. Utrzymuj go zawsze zaktualizowanym.
- Ostrożność Online: Nie klikaj podejrzanych linków i nie otwieraj nieznanych załączników – to główna droga infekcji.
- MFA/2FA: Uwierzytelnianie wieloskładnikowe znacząco utrudnia przejęcie konta, nawet jeśli hasło zostanie skradzione.
- Klawiatura Ekranowa: Rozważ użycie jej do wprowadzania bardzo wrażliwych danych (np. hasło do banku).
- Menedżer Haseł: Pomaga unikać wpisywania haseł ręcznie.
- Ochrona Fizyczna: Zabezpieczaj urządzenia hasłem/biometrią, nie zostawiaj ich bez nadzoru.
Zarówno oprogramowanie reklamowe, jak i rejestratory klawiszy mogą narazić Cię na nieprzyjemności lub poważne straty. Pierwsze irytuje i może być bramą do dalszych problemów, drugie bezpośrednio kradnie najcenniejsze dane. Ochrona przed adware i keyloggerami wymaga świadomości, jak działają, ostrożności w sieci i stosowania solidnych zabezpieczeń.
Chcesz dowiedzieć się więcej o różnych typach malware i jak skutecznie się przed nimi bronić? Zapraszamy na nasze szkolenia z cyberbezpieczeństwa lub do kontaktu.