BLIK zrewolucjonizował płatności mobilne w Polsce, oferując szybki i wygodny sposób na przesyłanie pieniędzy czy płacenie w sklepach. Niestety, popularność tego rozwiązania przyciągnęła również uwagę cyberprzestępców, którzy opracowali specyficzny rodzaj oszustwa, znany jako oszustwo „na BLIKa”. Polega ono na wyłudzeniu kodu BLIK poprzez podszywanie się pod znajomych lub członków rodziny. Wiedza o tym, jak nie stracić pieniędzy i rozpoznać fałszywą prośbę o BLIK, jest kluczowa dla ochrony Twoich finansów.
To perfidne oszustwo bazuje na Twoim zaufaniu do bliskich i często na Twojej chęci niesienia pomocy. Oszuści wykorzystują zaawansowane techniki socjotechniczne, aby ich prośby wyglądały jak najbardziej wiarygodnie.
Jak Działa Oszustwo „na BLIKa”? Schemat Ataku
Typowe oszustwo „na BLIKa” przebiega według następującego, powtarzalnego schematu:
- Przejęcie Konta Znajomego w Mediach Społecznościowych: Przestępcy najpierw uzyskują nieautoryzowany dostęp do konta Twojego znajomego lub członka rodziny na platformie społecznościowej (najczęściej Facebook, Messenger, Instagram, rzadziej WhatsApp). Mogą to zrobić poprzez phishing, wykorzystanie słabych haseł lub malware.
- Wysłanie Wiadomości z Prośbą o Kod BLIK: Korzystając z przejętego konta, oszust wysyła do Ciebie (i innych znajomych ofiary) wiadomość prywatną. Treść wiadomości jest zazwyczaj bardzo przekonująca i gra na emocjach:
- Rzekomy znajomy prosi o pilną pożyczkę niewielkiej kwoty (np. 50, 100, 200 zł) poprzez podanie kodu BLIK.
- Jako powód podaje nagłą, wiarygodnie brzmiącą sytuację: zgubienie portfela, awarię samochodu, konieczność opłacenia pilnego rachunku, brak środków na karcie podczas zakupów, potrzebę opłacenia przesyłki itp.
- Wiadomość często zawiera elementy presji czasu („Potrzebuję na już!”, „Stoję przy kasie!”).
- Wyłudzenie Kodu i Kradzież Pieniędzy: Jeśli ofiara uwierzy w historię i poda kod BLIK, oszust natychmiast wykorzystuje go do wypłaty gotówki z bankomatu (bez użycia karty) lub do dokonania zakupów online na swój rachunek. Pieniądze znikają z konta ofiary w ciągu kilku sekund.
- Potencjalne Dalsze Prośby: Czasami, jeśli pierwsza próba się powiedzie, oszust może próbować wyłudzić kolejne kody BLIK, podając nowe, zmyślone powody.
Jak Rozpoznać Oszustwo „na BLIKa”? Sygnały Ostrzegawcze
Mimo że oszuści starają się być bardzo przekonujący, istnieje kilka sygnałów, które powinny wzbudzić Twoją czujność:
- Nietypowa Forma Prośby: Czy Twój znajomy rzeczywiście w ten sposób prosiłby o pieniądze? Czy jego styl pisania jest inny niż zwykle (np. używa innych zwrotów, popełnia błędy, których normalnie nie robi)?
- Nagła i Pilna Potrzeba Pieniędzy: Oszuści często grają na emocjach i presji czasu. Bądź sceptyczny wobec historii wymagających natychmiastowej reakcji finansowej.
- Prośba o Kod BLIK przez Komunikator: Chociaż BLIK jest wygodny, bezpośrednia prośba o kod przez czat od znajomego (zwłaszcza jeśli rzadko o coś prosi) powinna zapalić czerwoną lampkę.
- Unikanie Kontaktu Głosowego: Jeśli spróbujesz zadzwonić do znajomego, aby potwierdzić prośbę, oszust prawdopodobnie nie odbierze lub szybko się rozłączy, podając wymówkę.
- Niewielkie, ale Częste Kwoty: Oszuści często proszą o stosunkowo niewielkie kwoty, licząc, że ofiara nie będzie ich długo weryfikować.
Jak Nie Stracić Pieniędzy – Skuteczna Ochrona Przed Oszustwem „na BLIKa”
Ochrona przed tym typem oszustwa opiera się przede wszystkim na Twojej ostrożności i weryfikacji.
- BEZWZGLĘDNIE ZWERYFIKUJ PROŚBĘ INNYM KANAŁEM! To najważniejsza zasada. Jeśli otrzymasz prośbę o kod BLIK od znajomego przez komunikator, ZAWSZE skontaktuj się z tą osobą telefonicznie (dzwoniąc na jej znany Ci numer telefonu, a nie numer podany w wiadomości!) i zapytaj, czy rzeczywiście potrzebuje pomocy. W większości przypadków okaże się, że znajomy nic nie wie o prośbie, a jego konto zostało przejęte.
- Nie Działaj pod Presją Czasu: Nie spiesz się. Oszuści liczą na Twoją impulsywną reakcję. Daj sobie chwilę na zastanowienie i weryfikację.
- Nigdy Nie Podawaj Kodu BLIK Bez Potwierdzenia: Traktuj kod BLIK jak gotówkę. Nie udostępniaj go nikomu, jeśli nie masz 100% pewności co do tożsamości osoby proszącej i celu transakcji.
- Czytaj Uważnie Powiadomienia o Transakcji BLIK w Aplikacji Bankowej: Zanim ostatecznie zatwierdzisz transakcję BLIK w swojej aplikacji bankowej (np. kodem PIN), zawsze dokładnie sprawdź kwotę, nazwę odbiorcy (jeśli jest widoczna, np. nazwa sklepu, bankomatu) i rodzaj operacji. Jeśli coś się nie zgadza, natychmiast anuluj transakcję.
- Zabezpiecz Swoje Konta w Mediach Społecznościowych: Używaj silnych, unikalnych haseł i włącz uwierzytelnianie dwuskładnikowe (MFA/2FA) dla swoich kont na Facebooku, Instagramie itp. To znacznie utrudni przestępcom przejęcie Twojego profilu.
- Edukuj Znajomych i Rodzinę: Rozmawiaj z bliskimi o tego typu oszustwach, zwłaszcza z osobami starszymi lub mniej obeznanymi z technologią, które mogą być bardziej podatne na manipulacje. Im większa świadomość, tym mniejsze ryzyko.
Co Zrobić, Jeśli Padłeś Ofiarą Oszustwa „na BLIKa”?
Jeśli zorientowałeś się, że podałeś kod BLIK oszustowi i straciłeś pieniądze:
- Natychmiast skontaktuj się ze swoim bankiem: Zgłoś nieautoryzowaną transakcję. Bank może podjąć próbę jej zablokowania lub poinstruuje Cię co do dalszych kroków i możliwości złożenia reklamacji.
- Zgłoś sprawę na Policję: Oszustwo „na BLIKa” to przestępstwo. Złóż oficjalne zawiadomienie, przedstawiając wszystkie dowody (zrzuty ekranu rozmowy, dane transakcji).
- Poinformuj znajomego, którego konto zostało przejęte: Aby mógł on ostrzec innych swoich kontaktów i podjąć kroki w celu odzyskania kontroli nad kontem.
- Zgłoś fałszywy profil/przejęte konto administratorom platformy społecznościowej.
- Więcej informacji o tym, gdzie zgłaszać cyberoszustwa, znajdziesz w naszym poradniku. Warto również zapoznać się z informacjami na stronie operatora systemu BLIK, np. Polskiego Standardu Płatności.
Podsumowanie: Weryfikacja to Klucz do Bezpieczeństwa BLIKa
Oszustwo „na BLIKa” to powszechne i niestety często skuteczne zagrożenie, które wykorzystuje nasze zaufanie i chęć pomocy. Pamiętaj, że Twoja czujność i bezwzględna zasada weryfikacji każdej nietypowej prośby finansowej przez telefon są najlepszą obroną przed utratą pieniędzy. Nie daj się nabrać na fałszywe prośby znajomych i zawsze myśl krytycznie, zanim udostępnisz swój kod BLIK.
Zwiększ Świadomość Cyberzagrożeń w Swojej Organizacji!
Oszustwa „na BLIKa” i inne formy socjotechniki mogą dotknąć również pracowników firm. Nasze szkolenia z cyberbezpieczeństwa uczą, jak rozpoznawać i reagować na współczesne zagrożenia, chroniąc zasoby firmowe. Zapytaj o Szkolenia dla Twojej Firmy.